Pierwsze spotkania nazywane są konsultacjami. Podczas konsultacji psycholog zbiera informacje mające pomóc mu lepiej zrozumieć rodzinę i to, co ją do gabinetu przywiodło. Rodzina ma możliwość określenia celów, przyjrzenia się swoim troskom z różnych perspektyw, czasem niedostrzeganym do tej pory. Rodzice mają także możliwość zadecydowania – czy TEN psycholog, to dla nas odpowiednia osoba, czy chcę aby to właśnie on/ona towarzyszyli nam w poszukiwaniu rozwiązań?
Na pierwsze spotkanie najczęściej zapraszani są oboje rodzice, bez dziecka. Wyjątek stanowią nastolatki – ich zazwyczaj zapraszamy do udziału już w pierwszej konsultacji. Spotkanie trwa godzinę lub półtorej, ustalane jest to podczas wstępnej rozmowy telefonicznej. Wszystkie informacje przekazywane przez rodzinę objęte są tajemnicą.
Po zadaniu kilku formalnych pytań, rodzice mogą spodziewać się rozmowy dotyczącej kilku – czasem zaskakujących – obszarów.
Najczęściej na wizytę u specjalisty rodzice decydują się pod wpływem jakiegoś wydarzenia, które „przelewa czarę”. Dziecko wraca roztrzęsione ze szkoły, podczas awantury rodzic nie wytrzymuje i spuszcza potomkowi „lanie”, pani w przedszkolu mówi, że od dłuższego czasu malec siedzi z boku i nie bawi się z rówieśnikami, mama znajduje marihuanę w kieszeni nastolatka albo przypadkiem (lub nie) czyta jego maile. Psycholog zapyta Państwa, co w Waszym przypadku było impulsem do sięgnięcia po słuchawkę i umówienia się na spotkanie. Prawdopodobnie zapyta także, czyim pomysłem było, aby skorzystać z pomocy.
Każdy kto zdecydował się na wizytę przychodzi w mniej lub bardziej dookreślonej „sprawie”. Czasem chodzi o to, aby móc powiedzieć w przedszkolu/szkole, że „skonsultowaliśmy się z psychologiem”, czasem (dla dziecka) „żeby rodzice się nie czepiali”, kiedy indziej szukamy nowych sposobów, aby skuteczniej wymagać albo nawiązać bliższą więź z dzieckiem. Często rodzice mówią, że chcą, aby psycholog stwierdził, czy zachowanie ich dziecka jest „normalne”.
Gdy już psycholog zada pytania, dzięki którym wstępnie zorientuje się w sytuacji, a rodzice opowiedzą wszystko, z czym przyszli – przychodzi czas na ustalenie bliższych i dalszych celów. Czego rodzice chcą dla siebie? Czego dla dziecka? To także moment urealnienia – kto ma co do zrobienia, na co rodzice mają wpływ, a na co nie.
Po pierwszym spotkaniu najczęściej następują kolejne 2, 3 konsultacje – z całą rodziną lub z samym dzieckiem. Ich celem jest bliższe przyjrzenie się sprawie zgłaszanej przez rodziców w różnych kontekstach oraz poznanie rodziny w różnych sytuacjach. Psycholog będzie zwracał w szczególności uwagę na zasoby rodziny – czyli jej możliwości do poradzenia sobie z trudnościami.
Ostatnie konsultacyjne spotkanie – znów tylko w „dorosłym” gronie służy podsumowaniu, wymianie refleksji. Psycholog przedstawi formy pomocy które proponuje. Mogą to być:
Podczas spotkań dzieci mają okazję zdobyć pozytywne doświadczenia: nawiązać nowe przyjaźnie, nauczyć się „pokojowego” rozwiązywania konfliktów, ćwiczyć takie umiejętności jak: czekanie na swoją kolej, wyrażanie swojego zdania, proszenie o pomoc, radzenie sobie z przeżywanym napięciem (złością, lękiem).
Cykl obejmuje cotygodniowe spotkania dla dzieci oraz indywidualne konsultacje dla rodziców (raz w miesiącu).
Zajęcia prowadzone są przez dwóch psychologów dziecięcych.
W ramach doradztwa wychowawczego, wspólnie z rodzicami poszukujemy rozwiązań w następujących sytuacjach:
Na wizytę do lekarza psychiatry specjalizującego się w leczeniu dzieci i młodzieży zazwyczaj decydujemy się z następujących powodów:
Psychiatra jest lekarzem specjalistą, więc przygotujcie się, że w czasie pierwszego spotkania będą poruszane różne wątki dotyczące funkcjonowania dziecka i rodziny – te czysto medyczne związane ze zdrowiem fizycznym także. Warto zatem wziąć na tą wizytę książeczkę zdrowia dziecka oraz inne dokumenty np. wypisy ze szpitala, wyniki badań diagnostycznych czy konsultacji innych specjalistów. Pamiętajcie, lepiej wziąć więcej niż mniej, bo może okazać się, że brak tych danych może uniemożliwić lub opóźnić rozpoznanie problemu, a tym samym jego rozwiązanie. O stan zdrowia będą też pytani rodzice. Niektóre problemy mają tło biologiczne, genetyczne, a zatem nie irytujcie się, jeśli pytania będą dotyczyć zdrowia także dziadków dziecka, czy jego rodzeństwa.
Lekarz zapyta o problem, który zmotywował lub zmusił was do wizyty. Bądźcie szczerzy i opiszcie kłopoty w sposób dość zwięzły, raczej chronologiczny. Nie liczcie, że lekarz patrząc na was i dziecko domyśli się, o co wam chodzi i co was „boli”. Jeśli wiadomo, że w trakcie mówienia o kłopotach emocje często biorą górę, to można ważniejsze sprawy spisać wspólnie jeszcze w domu. Pytania szczegółowe będą dotyczyć okresu, czasu kiedy pojawiła się trudność „od kiedy?” i sposobu jej ujawnienia się tzn. nagle czy stopniowo?, a może ma charakter okresowy? Także sytuacji, gdy problem staje się łagodniejszy lub wręcz przeciwnie – gwałtownie narasta. Ważne jest, by uświadomić sobie, jak do tej pory radziliście sobie w rodzinie mimo pojawiającego się problemu, co wam pomagało lub gdzie już wcześniej szukaliście wsparcia, pomocy. Pytania będą dotyczyć także rozwoju psychofizycznego dziecka, funkcjonowania zarówno w domu, przedszkolu, szkole a także w środowisku pozaszkolnym. Funkcjonowanie jest rozumiane jako radzenie sobie z wyzwaniami adekwatnymi do danego etapu życia dziecka, ale dotyczy też samopoczucia, nastroju, aktywności, zachowań w ostatnim czasie.
Możecie oczekiwać wiele, ale nie liczcie na „cud”. Pierwsze spotkanie/spotkania to krok po kroku dochodzenie do istoty problemu, czasami jego nazwania – rozpoznanie. Przypomina to raczej układanie obrazu niczym puzzli, a nie przyglądanie się ukończonemu dziełu. Lekarz może czasami zalecić wykonanie badań czy konsultacji celem poszerzenia wiedzy o sytuacji zdrowotnej, potencjale dziecka lub wykluczenia niektórych problemów. W niektórych sytuacjach lekarz zaproponuje leczenie farmakologiczne – leki. Innym razem zaleci korzystanie z różnych form terapii. Każdorazowo forma leczenia jest kwestią indywidualną czyli dostosowaną do danej osoby i jej problemów, ale opartą na wiedzy, doświadczeniu lekarza.
W skrajnych przypadkach, gdy pojawiają się u dziecka zachowania, które mogą stanowić zagrożenie dla jego życia, zdrowia lekarz może wystawić skierowanie do szpitala. Generalnie rodzice dziecka do 16 roku życia muszą wyrazić zgodę na hospitalizację, a nastolatki w wieku 16-18 lat powinny także bezpośrednio wyrazić na to zgodę.